Zapomoga z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych – komu można ją przyznać?

(4 min czytania)
W ramach Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych, czyli środków pieniężnych gromadzonych na oddzielnym rachunku bankowym, pracodawcy finansują szeroko rozumianą działalność socjalną organizowaną względem uprawnionych do tego osób. Takie wsparcie może przejawiać się na przykład w usługach świadczonych na rzecz różnych form wypoczynku, opieki nad dziećmi, czy przedsięwzięć kulturalno-oświatowych albo sportowo-rekreacyjnych (często polega na dofinansowaniu zakupu karnetów na siłownię, czy biletów do kina lub teatru).

Dużą popularnością cieszy się także pomoc materialna, jaką jest chociażby zapomoga z ZFŚS. Kto i w jakich okolicznościach może ją otrzymać? Co trzeba zrobić, aby do tego doszło? Już teraz poznaj odpowiedzi na wskazane pytania!

Zapomoga z ZFŚS jest bezzwrotna

Zapomoga z ZFŚS to forma doraźnej, bezzwrotnej pomocy finansowej udzielanej przez pracodawcę. Jest ona przyznawana jednorazowo, w związku z wystąpieniem tak zwanego indywidualnego zdarzenia losowego, które sprawiło, że konkretna osoba znalazła się w trudnej sytuacji życiowej, rodzinnej lub materialnej.

Zapomoga z ZFŚS jest wypłacana beneficjentom na podstawie przepisów wewnętrznych obowiązujących w danej organizacji. Regulacje te są zawarte w regulaminie i określają między innymi kwotę zapomogi, częstotliwość oraz termin jej przyznawania, wskazują też, jakich formalności trzeba dopełnić, aby otrzymać te pieniądze (np. typ dokumentów, które należy dostarczyć). Najczęściej punkt wyjścia stanowi złożenie wniosku o udzielenie takiej pomocy materialnej (wraz z niezbędnymi załącznikami), w którym przestawia się uzasadnienie dla wypłaty tego rodzaju świadczenia socjalnego.

Zapomoga z ZFŚS – co z podatkiem?

A jak wygląda kwestia opodatkowania zapomogi z ZFŚS? Odpowiedź na to pytanie znajduje się w art. 21 ust. 1 pkt 26 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. Zgodnie z przytoczonym przepisem, zapomogi z Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych otrzymane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci, są wolne od podatku dochodowego niezależenie od ich wysokości. Jest to możliwe właśnie ze względu na rodzaj źródła, z którego je wypłacono.

Równocześnie warto wiedzieć, że jeśli dojdzie do wyczerpania możliwości uzyskania wsparcia z ZFŚS, pracodawca może wykorzystać w tym celu również środki obrotowe firmy. Wtedy zwolnienie jest do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 6000 złotych (w okresie od 2020 r. do końca roku podatkowego, w którym odwołano stan epidemii ogłoszony z powodu COVID-19, jest to 10 000 złotych).

Jak rozumieć pojęcie „zdarzenie losowe”?

Niestety ustawodawca nie przedstawił definicji legalnej pojęcia „zdarzenie losowe”. A znaczenie tego sformułowania jest kluczowe w kontekście przyznawania wsparcia finansowego, jakim jest zapomoga z ZFŚS. Pomocą przy interpretacji może być wyjaśnienie Naczelnika I Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego w Poznaniu, które zostało zamieszczone w piśmie z dnia 21 grudnia 2004 r. (NR ZD/423-291/04). Wskazuje ono, że „zdarzenie losowe” trzeba interpretować zgodnie z jego rozumieniem w języku potocznym.

Zatem będzie to wszystko, co zachowuje przesłanki „losowości”, a więc jest nagłe, przypadkowe, trudne do przewidzenia i niemożliwe do uniknięcia, pomimo podjęcia odpowiednich starań oraz odbywa się niezależnie od woli człowieka. Jako przykład można tutaj wskazać: przewlekłą chorobę któregoś z członków rodziny, włamanie do mieszkania, nieszczęśliwy wypadek, zniszczenie domu w wyniku pożaru, czy sytuacje wywołane przez jakiś inny żywioł.

Komu można przyznać pomoc z ZFŚS?

Katalog podmiotów, którym może zostać przyznana zapomoga z ZFŚS, znajduje się w art. 2 pkt 5 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych. Zgodnie z zamieszczonym tam wyliczeniem, do uprawnionych zalicza się:

  • pracowników i ich rodziny,

  • emerytów i rencistów,

  • byłych pracowników i ich rodziny,

  • inne osoby, którym pracodawca przyznał w regulaminie prawo korzystania ze świadczeń socjalnych finansowanych z ZFŚS.

Zapomoga z ZFŚS – podsumowanie

Zapomoga z ZFŚS generuje obustronne korzyści. W znacznym stopniu pomaga budować pozytywny wizerunek pracodawcy na rynku pracy. Przekłada się także na kształtowanie kultury organizacyjnej opartej na dialogu, etycznym działaniu, partnerstwie, empatii, zaufaniu oraz wzajemnym zrozumieniu.

Natomiast z perspektywy pracownika jest to pomocna dłoń, wyciągnięta ku niemu dokładnie wtedy, kiedy najbardziej tego potrzebował, aby szybciej wyjść na prostą. Takie wsparcie daje poczucie bezpieczeństwa, kreuje przyjazną atmosferę pomiędzy współpracownikami, wzmacnia lojalność u członków zespołu, kształtuje wśród nich przywiązanie do miejsca pracy, a przez to zniechęca do zmiany zatrudnienia.

Arkadiusz Kamiński
Arkadiusz Kamiński
HR Services & Carrotspot LAB Lead
Z wykształcenia psycholog społeczny. Ekspert ds. budowania strategii zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji, certyfikowany asesor (AC/DC) oraz HRBP. Wykładowca SWPS, wieloletni manager i dyrektor dopowiadający za procesy personalne. Od ponad 10 lat badacz organizacji i postaw pracowników. Zwolennik wykorzystywania narzędzi psychometrycznych w HR. Swoje bogate doświadczenie wykorzystuje kierując zespołem badawczym i rozwijając platformę Carrotspot w aspektach z obszaru HR i People Analytics. Prywatnie wielbiciel sportów ekstremalnych.