Efektywne budowanie kultury organizacyjnej
share
Kultura organizacji jest wszechobecna, istnieje zawsze, to nieodłączna część każdego miejsca pracy – bez względu na wielkość firmy, liczbę zatrudnionych osób, czy branżę, w jakiej działa konkretny podmiot. Jej rola jest nie do przecenienia. Dobrze zaprojektowana, prawidłowo wdrożona, otwarcie zakomunikowana, konsekwentnie pielęgnowana i racjonalnie zarządzana kultura organizacyjna stwarza przestrzeń do kształtowania silnych więzi między pracownikami, strategicznego zarządzania zasobami ludzkimi, konsekwentnej realizacji ustalonych celów biznesowych oraz kreowania atmosfery sprzyjającej formowaniu zgranych zespołów. Po prostu pozwala piąć się wyżej i wyżej. To wszystko sprawia, że budowanie kultury organizacyjnej, która sprosta wymaganiom współczesności, nie jest łatwym zadaniem. Działania składające się na ten proces powinny być wnikliwie przemyślaną strategią, a nie zestawem przypadkowych aktywności.
Czym jest kultura organizacyjna?
Kultura organizacyjna jest niezwykle cennym, choć niematerialnym aktywem każdej firmy, kształtującym jej tożsamość, integrującym oraz podkreślającym oryginalność i indywidualność. To pakiet elementów zaakceptowanych przez członków organizacji, na który składają się: wspólne oczekiwania, zasady, przekonania, idee, poglądy, procedury, tradycje, rytuały, reguły, założenia, motywacje, normy społeczne, schematy myślenia, hierarchie wartości, wzory zachowań, sposoby zarządzania, metody komunikowania się, przyjmowane postawy, a także obrane strategie działania ułatwiające zrozumienie filozofii, misji oraz wizji firmy.
Szeroki zakres tego pojęcia pozwala stwierdzić, że kultura organizacyjna przenika niemal każdy aspekt funkcjonowania przedsiębiorstw (istotną rolę odgrywa chociażby w procesie rekrutacyjnym, ale i nie tylko). Za jej sprawą członkowie konkretnej organizacji mówią jednym językiem, a także mogą trafnie ocenić, które z podejmowanych przez nich zachowań zostaną zaakceptowane przez resztę społeczności, a jakie działania nie są pożądane i nie powinny mieć w ogóle miejsca.
Kultura organizacji ma swój wymiar wewnętrzny, ponadto kształtuje wizerunek przedsiębiorstwa na zewnątrz, dlatego na dobrą sprawę mają z nią styczność wszystkie osoby współpracujące z daną firmą. Czynniki, które w największym stopniu wpływają na ostateczny kształt kultury organizacyjnej to: typ organizacji warunkujący sposób jej funkcjonowania, cechy pozwalające ją opisać, otoczenie, z jakim wchodzi ona w interakcje, a także charakterystyka członków organizacji, ponieważ każdy człowiek wnosi do niej cząstkę samego siebie. Wysoka wewnętrzna kultura organizacyjna, czyli spójność tego, co się mówi, z tym, co się robi, to coś, co brzmi dumnie i wzmacnia daną markę zwłaszcza w sytuacjach kryzysowych, których przecież na co dzień nie brakuje!
Jakie są elementy kultury organizacyjnej?
Wyróżnia się trzy elementy (poziomy) składające się na kulturę organizacyjną. To współgrające ze sobą artefakty, normy i wartości oraz założenia podstawowe. Artefakty (językowe, fizyczne i behawioralne) są sztucznymi tworami, rozpoznawalnymi przez pracowników konkretnej firmy, jak również widocznymi dla osób z zewnątrz. W celu ich zrozumienia należy je prawidłowo zinterpretować. Normy i wartości obowiązujące w organizacji trudniej zaobserwować, jednak są one trwalsze od artefaktów. Dzieli się je na deklarowane (np. nakazy i zakazy zamieszczone w regulaminach) oraz te rzeczywiście przestrzegane w praktyce. Za fundament każdej kultury organizacyjnej uznaje się tak zwane założenia podstawowe – to niewidoczne i nieuświadomione elementy odnoszące się między innymi do relacji międzyludzkich, czy kontaktu organizacji z najbliższym otoczeniem. Kultura organizacyjna to dynamiczny twór, który pod wpływem oddziałujących na niego bodźców nieustannie się zmienia, dlatego wymaga elastycznego podejścia.
Od czego zacząć budowanie kultury organizacyjnej?
Budowanie kultury organizacyjnej warto rozpocząć od precyzyjnego określenia misji, wizji ,oraz strategii firmy. Za punkt wyjścia trzeba uznać rozeznanie sytuacji – scharakteryzowanie tego, kim jesteśmy w teraźniejszości oraz opisanie tego, kim chcemy być w przyszłości. Kluczową kwestię odgrywa wnikliwa obserwacja codziennego życia organizacji, wyodrębnienie powtarzalnych zjawisk, znalezienie punktów wspólnych oraz wyciągnięcie wniosków z zebranych w ten sposób informacji. Niebagatelne znaczenie ma ponadto zidentyfikowanie obszarów, które wymagają modyfikacji i zaproponowanie przykładowych rozwiązań tych problemów. Konkretne dane na ten temat można zdobyć poprzez przeprowadzenie badań jakościowych lub ilościowych.
Na późniejszych etapach zalecane jest zaangażowanie wszystkich pracowników, aby jak najpełniej oddać ducha całego zespołu. Kadra pracownicza musi jednak wiedzieć, w czym uczestniczy, dlatego jedną z podejmowanych na początku aktywności powinno być przedstawienie celu, do którego osiągnięcia się zmierza. Budowanie kultury organizacyjnej nie może bowiem odbywać się w oderwaniu od ludzi. Trzeba traktować pracowników jak organ doradczy, wsłuchiwać się w ich głos, organizować konsultacje i brać pod uwagę przekazywane w taki sposób sugestie, oceny oraz opinie – warto więc okazywać szacunek względem wiedzy współpracowników i z entuzjazmem przyjmować ich pomysły, a tym samym budować ich poczucie własnej wartości. Regularne udzielanie informacji zwrotnej, ciągłe interakcje, otwarty dialog i propagowanie swobodnej, opartej na szczerości komunikacji mają stanowić tutaj priorytet korzystnie oddziałujący na atmosferę w miejscu pracy.
Siła kultury organizacji – podsumowanie
Budowanie kultury organizacyjnej to długoterminowy proces, składający z kilku następujących po sobie etapów niemający wyznaczonego końca. Nie jest to zadanie, które można wykonać z dnia na dzień – w zależności od okoliczności, kształtowanie kultury organizacyjnej (tworzenie nowej lub przekształcanie tej dotychczasowej) trwa tygodnie, miesiące, a nawet lata. Wymagana jest systematyczność, stosowanie metody małych kroków i konsekwentne trzymanie się takiego podejścia. Kluczową kwestię odgrywa więc uzbrojenie się w cierpliwość podczas oczekiwania na pojawienie się pożądanych efektów.
Nadszedł doskonały moment na to, aby uświadomić sobie, że unikalna, starannie zaprojektowana i spersonalizowana (skrojona na miarę indywidualnych potrzeb) kultura organizacyjna jest fundamentem, na którym powinno się budować. Składające się na nią elementy są uznawane za swoisty kompas wyznaczający kierunek, w jakim należy podążać, aby osiągnąć biznesowy sukces, a przy tym zachować swoją tożsamość. Natomiast nietrwałe podstawy funkcjonowania danej organizacji, bazujące na nieprzemyślanych i tworzonych w pośpiechu regułach z góry skazują ją na porażkę.
Budowanie kultury organizacyjnej przyjaznej pracownikom po prostu się opłaca. To jedna z lepszych inwestycji, na jaką można się obecnie zdecydować – jej owoce zbiera się przez długi czas, a satysfakcjonujące rezultaty, które przynosi, generują korzyści na wielu obszarach działalności współczesnych firm, przyczyniając się do ich wszechstronnego rozwoju. Warto przekonać się o tym w praktyce i za sprawą tego pozytywnego czynnika wyróżnić się na tle konkurencji oraz zdobyć, a potem utrzymać przewagę konkurencyjną i być zawsze o krok przed innymi. Unikalne podejście do tej kwestii zostanie uznane za wartość dodaną, stanowiącą solidne uzasadnienie dla realizacji działań ukierunkowanych na ubieganie się o miano lidera w swojej branży.
