-min.jpg)
Okresowa ocena pracownika – rodzaje ocen, przykłady i wzór
share
Ocena okresowa pracownika – co to jest i w jakim celu się ją stosuje?
Ocena pracownicza to jedno ze standardowych narzędzi stosowanych w ramach procesu zarządzania zasobami ludzkimi we współczesnych organizacjach. Opiera się na ustalonych w danej firmie kryteriach, pozwalających wieloaspektowo ocenić pracę wykonywaną przez konkretnego pracownika, a także jego umiejętności, kompetencje i osiągnięcia. Musi być ona sprawiedliwa, bezstronna oraz rzetelna. Można stwierdzić, że okresowa ocena pracownicza jest elementem rozwoju poszczególnych członków zespołu, jak i całego przedsiębiorstwa. Ignorowanie potencjały drzemiącego w tym rozwiązaniu to olbrzymi błąd, na którego popełnianie nie można sobie pozwolić, jeśli dba się o swoich pracowników i chce się odnieść biznesowy sukces.
Jak często ma być przeprowadzana ocena pracownicza? Częstotliwość może zostać dopasowana indywidualnie, jednak kluczowa w tym kontekście jest oczywiście regularność. W zależności od potrzeb i obranej strategii korzysta się z kilku opcji. W wielu przypadkach wystarczająca jest ocena dokonywana pod koniec roku, a więc obejmująca dwanaście ostatnich miesięcy. Jeśli pracownicy oczekują częstszego feedbacku, warto zdecydować się na ocenianie w odstępach kwartalnych lub miesięcznych. Podejmując decyzje w tym zakresie, należy kierować się zdrowym rozsądkiem, wsłuchiwać w potrzeby zespołu i szukać przysłowiowego złotego środka. Wszystko po to, aby pracownicy nie czuli się nadmiernie kontrolowani, a jednocześnie mogli regularnie otrzymywać informację zwrotną o wykonywanej pracy.
Wskazuje się, że okresowa ocena pracownicza pełni następujące funkcje: ewaluacyjną, rozwojową, administracyjną, informacyjną oraz motywacyjną. Łatwo więc stwierdzić, że jej regularne przeprowadzanie przynosi korzyści zarówno pracodawcom, jak i samym pracownikom. W taki sposób można zweryfikować, czy zatrudnienie danej osoby było dobrą decyzją i przyczyniło się do sukcesu całej organizacji. Narzędzie to umożliwia więc sprawdzenie skuteczności wykorzystywanych metod rekrutacji. Ocena pracownika przydaje się także wtedy, gdy planowane są zwolnienia albo awanse, podwyżki i premie. Zestawienie prezentujące indywidualne mocne i słabe strony (sukcesy i porażki) jest z perspektywy pracownika podpowiedzią odnośnie atutów, z których powinien czerpać przy realizacji zawodowych obowiązków oraz tego, jakie aspekty swojej pracy może poprawić w przyszłości.
Jakie korzyści płyną z przeprowadzania okresowej oceny pracownika?
Często można zauważyć, że pracownicy nie lubią być oceniani, chociażby dlatego, że jest to dla nich źródłem stresu i niejednokrotnie wywołuje napiętą atmosferę. Jednak warto wznieść się ponad te uprzedzenia i dostrzec całą masę korzyści, jakie może przynieść systematycznie dokonywana ocena pracownicza, oparta na jednoznacznie sformułowanych zasadach. Na tej liście znajdują się przede wszystkim następujące kwestie:
możliwość odkrycia potencjału drzemiącego w zespole,
zwiększenie wydajności i poprawa jakości pracy,
dokonanie korekty celów i zadań pracownika,
budowanie wzajemnych relacji opartych na szacunku i zaufaniu,
udrożnienie procesu komunikacji wewnętrznej,
rozpoznanie potrzeb szkoleniowych,
badanie możliwości rozwojowych,
rozsądne planowanie długofalowych działań,
ulepszenie systemu wynagradzania i przyznawania świadczeń dodatkowych,
motywowanie kadry pracowniczej,
wzmocnienie identyfikacji pracowników z firmą.
Rodzaje okresowych ocen pracownika
Istnieją różne metody i techniki oceniania członków zespołu. Podstawowa kategoryzacja wskazuje na oceny formułowane w postaci opisowej, jak i takie oparte na przelicznikach punktowych. Okresową ocenę pracowników dzieli się również, biorąc pod uwagę to, kto udziela oceny, a więc zwraca się uwagę na ilość osób zaangażowanych w cały proces. Ze względu na źródło oceny, wyodrębnia się pięć, wyrażanych stopniami sposobów oceniania pracowników: 90 stopni (ocenia tylko przełożony, dlatego za jej minus często uznaje się subiektywność), 180 stopni (ocenia przełożony, a pracownik dokonuje samooceny – pozwala to skonfrontować ze sobą dwa punkty widzenia), 270 stopni (dodatkowo oceniają także współpracownicy), 360 stopni (stosowana w przypadku managerów, kierowników i dyrektorów, ponieważ uwzględniana jest ponadto ocena wystawiana przez podwładnych) oraz 360+ stopni (rozszerzony model, w którym jednocześnie informację zwrotną przekazują kontrahenci, czyli osoby spoza firmy; sprawdza się u zatrudnionych zajmujących się obsługą klienta).
Ocena pracownika – wzór z przykładami
Jak ocena pracownicza wygląda w praktyce? Najczęściej jej wyniki zamieszcza się w specjalnym arkuszu, który podzielony jest na kilka części. Na początku formularza powinno znaleźć się imię i nazwisko ocenianej osoby, należy podać także nazwę stanowiska, na którym pracuje oraz dane osobowe jej bezpośredniego przełożonego. Obowiązkowy element stanowi również wskazanie przedziału czasowego, za jaki udzielana jest ocena (może to być zakres dat wskazujący na cały rok, kwartał, czy też konkretny miesiąc). Warto scharakteryzować także historię zatrudnienia danego pracownika w firmie. Dalsza część to już właściwa ocena sformułowana opisowo lub określona za pomocą przyjętej skali ocen (np. 1-5, lub 0-100). W ostatniej części arkusza ma znaleźć się data dokonania oceny oraz własnoręczne podpisy osób zaangażowanych w to przedsięwzięcie.
Ocenie podlegają m.in.: specjalistyczna wiedza, jakość i terminowość wykonywanych zadań, przestrzeganie zasad etyki zawodowej, organizacja pracy, planowanie i zarządzanie czasem, samodzielność, zaangażowanie i motywacja, inicjatywa, zorientowanie na osiąganie celów, rzetelność, otwartość na uczenie się nowych rzeczy i poszerzanie kwalifikacji, umiejętność pracy w zespole, czy komunikatywność.
Okresowa ocena pracownicza – przykład zamieszczony powyżej pokazuje, że nie ma jednego, stałego, narzuconego z góry wzoru, do którego wszystkie firmy muszą bezwzględnie się stosować. Udostępniane schematy są jednak przydatne i stanowią inspirację podpowiadającą, na jakie aspekty trzeba zwracać uwagę oraz jakimi kryteriami warto się kierować, aby zorganizować efektywną ewaluację. Każda organizacja powinna samodzielnie opracować taką ankietę, skupiając się na celu, który chce osiągnąć, czy też specyfice stanowiska zajmowanego przez ocenianego pracownika. Najważniejsze, aby stworzyć czytelny, kompleksowy i przystępny w odbiorze dokument.
Informacje zebrane w trakcie okresowej oceny pracownika są niezwykle wartościowe. Stanowią fundament w zakresie wytyczania kierunku, w jakim ma podążać kariera zawodowa konkretnej osoby, a co za tym idzie – przyczyniają się do rozwoju całego przedsiębiorstwa. Niezbędne jest zatem dokonanie podsumowania, a więc staranne przeanalizowanie wszystkich zgromadzonych danych, wyciągnięcie konstruktywnych wniosków oraz zastosowanie się do nich w praktyce (uwzględniające przekazanie ocenianym osobom obiektywnego, opartego na faktach feedbacku). Tylko wtedy okresowa ocena pracownicza będzie miała sens i przyniesie oczekiwane rezultaty.
Jeśli interesuje cię poznanie zwinnego modelu zarządzanie procesem ocen okresowych zapraszamy do zapoznania się z artykułem z naszej strefy Carrotspot LAB. Pełny artykuł znajdziesz pod linkiem:
