Sprawnie działający system kafeteryjny - co warto wiedzieć?

(7 min czytania)
System kafeteryjny dla pracowników to pojęcie, które choć wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, w ostatnim czasie cieszy się dość dużą popularnością również w polskim środowisku pracy. Można wręcz odnieść wrażenie, że jest ono odmieniane niemal przez wszystkie przypadki w kontekście nowoczesnego wynagradzania ludzi za realizację powierzonych im obowiązków zawodowych.

Z artykułu dowiesz się:

  • czym jest system kafeteryjny dla pracowników

  • jakie są popularne wynagrodzenia kafeteryjne i co warto o nich wiedzieć

  • co powinien zawierać system kafeteryjny

  • jakie mogą być formy wynagradzania pracowników

  • Czy system kafeteryjny zawsze wiąże się z dodatkowymi kosztami

W związku z tym pojawia się wiele ważnych pytań, na które warto znaleźć odpowiedzi. Czym jest kafeteryjny system benefitów, jak działa i w jakich wariantach najczęściej on występuje? Czy ta strategia zdaje egzamin w zakresie skutecznego zarządzania zasobami ludzkimi? Jakie są charakterystyczne cechy tego narzędzia? Czy kafeteryjne wynagrodzenie za pracę jest rzeczywiście atrakcyjne z perspektywy pracowników? A jak wygląda to z punktu widzenia pracodawców? Podpowiadamy!

Definicja systemu kafeteryjnego – poznaj znaczenie tego pojęcia!

Punktem wyjścia niech będzie wyjaśnienie, czym jest system kafeteryjny dla pracowników (ang. flex benefits). Najprościej rzecz ujmując, to elastyczna i rozbudowana struktura wynagradzania, obejmująca nie tylko składniki finansowe, ale również te pozafinansowe, a więc tak zwane benefity pracownicze. Część stricte pieniężna jest co do zasady stała (chyba, że zostanie przyznana podwyżka) i przekazywana w wyznaczonym terminie na wskazany rachunek bankowy. Pozostałe składowe są uzależnione chociażby od budżetu przedsiębiorstwa albo wyników osiąganych przez samego zatrudnionego. Istotną cechą jest swoista personalizacja honorarium.

Pensja otrzymywana właśnie w takiej postaci pozwala nie tylko zaspokoić potrzeby materialne (własne, jak i rodziny pracownika), ale również służy realizacji marzeń i pragnień o nieco innym charakterze. Każdy, kto jest do tego uprawniony, może zyskać dokładnie to, czego w danej chwili potrzebuje i co jest dla niego naprawdę korzystne. Taki efekt uzyskuje się dzięki temu, że za fundament uznaje się tutaj założenie, zgodnie z którym ludzie nie są tacy sami, tylko różnią się między sobą pod wieloma względami, na przykład mają odmienne potrzeby, więc zupełnie co innego jest dla nich cenne, wygodne, korzystne lub ciekawe.

Źródła finansowania kafeterii mogą być różne. W zależności od okoliczności może to być Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych albo środki obrotowe firmy. To, którą opcję się wybierze, wpływa między innymi na sposób rozliczania wydatków na taką inwestycję pod kątem podatkowym.

Popularne wynagrodzenia kafeteryjne – co warto o nich wiedzieć?

Najpopularniejsza forma wynagrodzenia kafeteryjnego polega na tym, że w ramach kafeterii zostają utworzone, a następnie indywidualnie przypisane pracownikom, swego rodzaju dodatkowe konta, które pracodawcy zasilają określoną ilością punktów (zwykle odbywa się to w cyklach miesięcznych), te z kolei wymieniane są na konkretne świadczenia, na przykład towary lub usługi znajdujące się w ofercie jakiegoś zewnętrznego podmiotu. Wielkość tej puli może być z góry narzucona i przydzielana wszystkim po równo albo według hierarchii stanowisk, a niekiedy poszczególne osoby muszą spełnić pewne warunki (scharakteryzowane w obowiązującym wewnętrznie regulaminie), aby otrzymać punkty i wtedy pojawia się między nimi pewne zróżnicowanie oraz nutka rywalizacji, która mobilizuje do wysiłku. To pracownik podejmuje decyzję, czy w danym momencie oddaje część swoich punktów i cieszy się z uzyskanego benefitu, czy też konsekwentnie zbiera je dalej, aby móc zdobyć nieco bardziej wartościowy bonus.

Wynagrodzenie kafeteryjne dla pracowników generuje cały szereg pośrednich i bezpośrednich korzyści. Warto wspomnieć chociażby o budowaniu dobrej atmosfery, kreowaniu zdrowej kultury organizacyjnej, zachowaniu atrakcyjnej struktury i relacji płac, wzmacnianiu lojalności, ograniczaniu rotacji pracowników, czy kształtowaniu pozytywnego wizerunku pracodawcy, a więc wyróżnianiu się na tle konkurencji w branży. Warto więc doceniać i motywować pracowników poprzez prawidłowo dopasowane benefity.

Co powinien zawierać system kafeteryjny? Formy wynagradzania pracowników

Koszyk benefitów kafeteryjnych może mieć naprawdę ciekawą zawartość. Jakie świadczenia najczęściej się w nim znajdują? W tym zestawieniu zwykle umieszcza się: prywatną opiekę medyczną, dodatkowe ubezpieczenie, pracowniczy program emerytalny, catering dietetyczny, nadprogramowe płatne dni urlopowe, wejściówki do obiektów sportowych oraz różne formy dofinansowania (na kursy i szkolenia, dojazdy do pracy, wakacyjne wyjazdy, czy udział w wydarzeniach kulturalno-rozrywkowych).

Z entuzjazmem przyjmowane są ponadto wygodne w użytkowaniu e-vouchery, karty premiowe oraz kupony podarunkowe, które stosuje się jako środek płatniczy, możliwy do zastosowania u licznych partnerów zajmujących się sprzedażą różnych produktów lub świadczeniem określonych usług. Lista punktów akceptujących taką zapłatę jest naprawdę długa, co stanowi istotny atut dla wszystkich użytkowników wirtualnych voucherów, kart, czy bonów!

Widać więc, że benefity w systemie kafeteryjnym dla pracowników można podzielić na trzy kategorie, odnoszące się do sfer ludzkiej egzystencji, których bezpośrednio one dotyczą. Na pierwszym poziomie są to świadczenia związane z przyszłością, drugą płaszczyznę stanowią gratyfikacje dające bezpieczeństwo i pozwalające uchronić się przed ryzykiem, natomiast trzeci rodzaj dotyczy codziennego życia (na przykład sposobów spędzania wolnego czasu).

Od czego w głównej mierze zależy to, czy taka metoda wynagradzania okaże się strzałem w dziesiątkę? Dobry program kafeteryjny powinien być idealnie skrojony na miarę potrzeb konkretnej organizacji, musi też brać pod uwagę indywidualne preferencje oraz oczekiwania zatrudnionych w niej osób, wynikające chociażby z ich wieku, płci, stylu życia, dotychczasowych przyzwyczajeń, zainteresowań, czy sytuacji rodzinnej. Nie bez znaczenia jest także to, w jakiej formie pracownicy wykonują powierzone im obowiązki służbowe – czy odbywa się to stacjonarnie, hybrydowo, a może w pełni zdalnie. Najbezpieczniejszą i najefektywniejszą opcją jest zatem inwestowanie w uniwersalne świadczenia, dające swobodę działania w zakresie ich zastosowania. W efekcie każdy pracownik, którego dotyczy kafeteryjny system wynagradzania, dokonuje samodzielnych wyborów, stawiając na najbardziej wartościowe dla niego benefity.

Czy system kafeteryjny zawsze wiąże się z dodatkowymi kosztami?

Istnieje wiele sposobów motywowania i doceniania pracowników, które są częścią pozapłacowego systemu wynagrodzeń lub nie wymagają dużych nakładów finansowych, a niektóre nawet żadnych. Dodatkową zaletą nowoczesnych systemów kafeteryjnych  jest możliwość ich pełnej cyfryzacji, dzięki czemu strategia i działania firmy stają się przejrzyste oraz łatwe do monitorowania. W rzetelny sposób można również mierzyć ich efekty i w razie potrzeby dowolnie korygować ich zasady lub inne kluczowe parametry.

Z kolei pracownicy otrzymują dostęp do transparentnego systemu dzięki czemu komunikacja na linii firma – pracownik staje się bardzo wygodna i odporna na typowe bariery, również te w zakresie zarządzania zmianą czy ewentualnych roszczeń ze strony pracowników związanych np. z ich niewiedzą dotyczącą obowiązujących zasad wynagradzania, przekazywania benefitów w tym takich jak korzyści związane z  rozwojem kompetencji oraz  poczuciem sensu pracy.

Nowoczesne systemy kafeteryjne takie jak Carrotspot dają ogromną możliwość w kreowaniu programów motywacyjnych i łączeniu ich z korzyściami dla pracowników, również tych bez kosztowych opartych w dużej mierze o wewnętrzne mechanizmy motywacyjne i aktualne potrzeby pracowników oraz możliwości organizacji.

Analizując podejścia naszych klientów związane z ich strategiami oraz różnymi typami kultur organizacyjnych w obszarze nisko lub bez kosztowym, dostrzegamy następujące rodzaje działań zamodelowanych na platformie Carrotspot:

  • Docenianie pracy i osiągnięć pracowników poprzez regularne słowa uznania i pozytywne opinie na temat ich pracy.

  • Oferowanie elastycznych godzin pracy lub elastycznej pracy zdalnej, która może pomóc w zrównoważeniu życia zawodowego i prywatnego pracowników.

  • Organizowanie szkoleń, szkoleń rozwojowych w tym mentoring i coaching, które pomogą pracownikom rozwijać swoje umiejętności, awansować w strukturze firmy a także rozwijać się w karierze zawodowej i osobistej.

  • Umożliwienie otrzymywania wyróżnień lub certyfikatów za wysokie osiągnięcia lub wyjątkowe wkłady w projekt.

  • Tworzenie programów motywacyjnych, takich jak programy punktowe, które nagradzają pracowników za osiągnięcia, takie jak udział w projektach lub spełnienie konkretnych celów biznesowych.

  • Dbanie o atmosferę w miejscu pracy, np. poprzez tworzenie przyjaznego i pozytywnego środowiska pracy, w którym wszyscy pracownicy czują się szanowani i doceniani.ie pracownikom korzystania z inicjatyw i wprowadzania nowych pomysłów, co może pomóc w zwiększeniu zaangażowania i poczucia odpowiedzialności w pracy.

  • Organizowanie imprez firmowych, wyjść integracyjnych, spotkań lub sesji networkingowych, które pomogą wzmocnić relacje między pracownikami, co może wpłynąć na morale i poczucie przynależności.

  • Przyznanie nagród, wyróżnień lub certyfikatów za wysokie osiągnięcia lub wyjątkowe wkłady w projekt.

  • Tworzenie programów motywacyjnych, takich jak programy punktowe, które nagradzają pracowników za osiągnięcia, takie jak udział w projektach lub spełnienie konkretnych celów biznesowych.

  • Dbanie o atmosferę w miejscu pracy, np. poprzez tworzenie przyjaznego i pozytywnego środowiska pracy, w którym wszyscy pracownicy czują się szanowani i doceniani.

Ważne jest, aby podejść do każdego pracownika indywidualnie i poznać jego potrzeby i preferencje w zakresie motywacji i docenienia. Dzięki temu można dostosować działania i pomóc pracownikom osiągnąć najlepsze wyniki.

Wprowadzenie systemu kafeteryjnego w przedsiębiorstwie – podsumowanie

Chcesz dbać o ogólny dobrostan swoich podwładnych i oferować im coś więcej niż tylko klasyczne wynagrodzenie w formie pieniężnej? Zależy Ci na tym, aby skutecznie motywować zespół oraz wspierać poszczególnych pracowników w codziennej realizacji działań zmierzających do zachowania zdrowego balansu pomiędzy ich życiem prywatnym a zawodowym? Wyjdź naprzeciw oczekiwaniom zatrudnionych! Jednym ze sposobów na uzyskanie takiego efektu jest wdrożenie w organizacji kafeteryjnego systemu wynagradzania, którego wyróżnikiem będzie atrakcyjny pakiet benefitów odpowiadający na rzeczywiste potrzeby kadry pracowniczej, i to bez względu na jej wewnętrzne zróżnicowanie.

W tym celu poznaj system kafeteryjny Carrotspot i wszystkie cechujące go atuty. Sprawdzając parametry każdego z dostępnych modułów, wyselekcjonujesz wyłącznie te funkcjonalności, które faktycznie przydadzą się w praktyce – elastyczność, gwarantująca możliwość swobodnego kształtowania elementów platformy na dowolnym etapie współpracy, to główna mocna strona naszego rozwiązania. Już teraz wynieś kafeterię benefitów na wyższy poziom i wyróżnij swoją organizację na rynku pracy, który aktualnie ulega nieustannym przekształceniom!

Arkadiusz Kamiński
Arkadiusz Kamiński
HR Services & Carrotspot LAB Lead
Z wykształcenia psycholog społeczny. Ekspert ds. budowania strategii zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji, certyfikowany asesor (AC/DC) oraz HRBP. Wykładowca SWPS, wieloletni manager i dyrektor odpowiadający za procesy personalne i analizy. Od ponad 10 lat badacz organizacji i postaw pracowników. Zwolennik wykorzystywania narzędzi psychometrycznych w HR. Swoje bogate doświadczenie wykorzystuje kierując zespołem badawczym i rozwijając platformę Carrotspot w aspektach z obszaru HR, People Analytics oraz UX Research. Prywatnie wielbiciel sportów ekstremalnych.