Jak motywować pracowników? 5 najlepszych technik

„Wykonujesz swoje obowiązki, ale nie zgadzasz się z mentalnością kultury pośpiechu, że praca musi być Twoim życiem (…). Twoja wartość jako osoby nie jest definiowana przez Twoją pracę.” – właśnie tak brzmi wymowne resume zjawiska quiet quittingu wygłoszone na TikToku przez 20-letniego inżyniera Zaida Khana. Viralowe video podbiło nie tylko Internet, ale też pochyliły się nad nim opiniotwórcze media takie jak The Wall Street Journal, który trend ten nazwał swoistym „okrzykiem” przeciwstawiającym się kultowi pracy i folwarcznemu stylowi zarządzania. Czy za popularnością tego hasła stoją fakty?

Z artykułu dowiesz się:

  • Jak wesprzeć proces pobudzania motywacji wśród menedżerów

  • Jak pokazać sens pracy i to że jednostka ma znaczenie

  • Jak wykorzystać wyznaczanie celów do motywowania pracowników

  • Jak motywować pracowników przez Feedback

  • Jak wdrożyć evidence based HR do managerskiej codzienności

Najczęściej cytowanym badaniem w kontekście dyskusji o quiet quittingu jest coroczna inicjatywa Instytutu Gallupa - „State of the Global Workplace: 2022 Report”. W tegorocznym badaniu zaangażowanie w pracę zadeklarowało zaledwie 14 proc. Europejczyków. Polska w zestawieniu 38 krajów znajduje się bliżej końca stawki - na 25. miejscu. Powody? Postapandemiczny kryzys zmęczenia, wypalenie, zoom fatigue. Właśnie to „zbiorowe zniechęcenie” nabrało – głównie za sprawą Gen. Z – znacznie bardziej „sexy” nazwy - quiet quitting. Jak zatem brzmienie tego (cichego) manifestu pracowników zmienić? Jak zawalczyć ze zjawiskiem „Wielkiej Rezygnacji”? Nasze wskazówki nie są wypadkową chwilowych HR-owych trendów, są efektem rozmów z naszymi Klientami i obserwacji płynących z Carottspotowych doświadczeń. Pamiętajmy, że w świecie zdominowanym przez cyfrową transformację, chaos informacyjny i wiele nieprzewidywalnych bodźców, powinniśmy odejść od intuicyjnych i przypadkowych decyzji oraz działań. Tylko dane nas uratują!

Źródło: LinkedIn.com, post Arianny Huffington, założycielki Thrive Global

Menedżerze, zacznij od siebie!

Nie oszukujmy się, spadek zaangażowania był do przewidzenia. Wszyscy, niezależnie od stanowiska, doświadczamy tzw. zmęczenia stresem – męczy nas bycie zmęczonym. Zatem, aby poniżej przedstawione techniki miały sens i były wdrażalne, firmy powinny uważniej spojrzeć na „mental” menedżerów – szczególnie tych operacyjnych. Według naszego badania zrealizowanego przez zespół badawczy Carrotspot Lab i SWPS a także naszych obserwacji „na firmowym froncie” właśnie menadżerowie niższego szczebla najbardziej odczuli brak wsparcia, wypalenie codziennością oraz szum informacyjny. Jak pokazują wyniki naszego badania w zakresie przywództwa istotne jest również poczucie wpływu i władzy. Jak wskazują DR HAB. PROF. SWPS ALEKSANDRA CISŁAK-WÓJCIK Kierowniczka Centrum Badań nad Relacjami Społecznymi, Prorektorka ds. Nauki Uniwersytet SWPS oraz DR DOROTA WIŚNIEWSKA-JUSZCZAK Pełnomocniczka Prorektorki ds. Dydaktyki w Zakresie Jakości Studiów Uniwersytet SWPS

Posiadając nawet wszelkie kompetencje przywódcze, lecz bez władzy, liderzy i liderki stają przed trudnym zadaniem – na miarę Gandhiego. Tylko niektórzy w tych warunkach podejmą wyzwania, przełamią przeszkody i niemożliwe uczynią możliwym.

Ważne jest, aby profilaktykę odporności psychicznej łączyć z celowanymi interwencjami tu i teraz. Z walką z tzw. wyuczoną bezradnością, która coraz częściej wkracza na salony firm dotkniętych kryzysem czy stagnacją biznesową.

Zamiast przechodzić przez wszystkie etapy pracy, z której mentalnie zrezygnowałeś, dlaczego nie znaleźć takiej, która Cię zainspiruje, zaangażuje i przyniesie radość?

Kwestię syndromu wyuczonej bezradności pod koniec lat 60. badali naukowcy: M. Seligman i S. Maier. Doszli oni do wniosku, że ludzie uczą się bezsilności i bezradności, by potem długo (albo już na zawsze) w niej tkwić. Przekładając na rzeczywistość - są to m.in. bezrobotni, którzy nie szukają pracy, ponieważ uważają, że i tak nic nie znajdą; to ofiary przemocy pogodzone z własnym losem, bo nie widzą drogi wyjścia z łańcucha doświadczanego przez nich bólu; i wreszcie – to menedżerowie, którzy tkwią w motywacyjnym marazmie podyktowanym perturbacyjną rzeczywistością. Po jakimś czasie wyuczona bezradność staje się wygodnym sposobem na przetrwanie w firmie, choć tak naprawdę cofa, zatrzymuje w rozwoju i niszczy ego. 

Jak wesprzeć proces pobudzania motywacji wśród menedżerów?

  1. Mentoring
    Osoby o dłuższym stażu na stanowiskach kierowniczych warto zachęcić do pełnienia ról mentorskich wobec menedżerów niższego szczebla. Mogą one stanowić konstruktywny wzorzec pełnienia ról menadżerskich w odniesieniu do odporności, samoskuteczności menedżerskiej oraz jakości komunikacji.

  2. Poczucie władzy i wpływu
    Managerowie to często byli specjaliści, którzy awansowali. Nie zawsze mają liderskie kompetencje. Dlatego systemowe wprowadzanie procesów selekcyjnych na podstawie diagnozy poczucia władzy i wpływu oraz budowanie i wzmacnianie tego poczucia jest szalenie ważne.

  3. Technologie
    Menedżerowie średniego szczebla nie tylko odpowiadają za uzyskiwane wyniki, ale również wykonują szereg działań „HR-owych”. To oni są na pierwszej linii relacyjnej z pracownikami i odpowiadają za utrzymywanie ich morale. Dlatego tak ważne jest to, aby posługiwali się rzetelnymi (i akceptowalnymi przez zespół) danymi, dostarczanymi przez rozwiązania technologiczne. Więcej o HR-owych rozwiązaniach HI TECH przeczytasz tutaj: https://carrotspot.com/funkcjonalnosci

Pokaż, że praca ma sens, a każda jednostka ma znaczenie

Ludzie są siłą napędową każdego biznesu - niezależnie od sytuacji makroekonomicznej, “branżowych” trendów czy wciąż napływających “czarnych łabędzi”. Wszystkie przedsiębiorstwa można porównać do ogromnego ekosystemu, w którym każda jednostka ma pośredni lub bezpośredni wpływ na życie (i biznesowe tryumfy lub porażki) pozostałych.

Według Teorii Automotywacji (opracowanej przez Deciego i Ryana) rolą zarządzających jest organizowanie warunków do efektywnej pracy, a także niwelowanie przeszkód, które utrudniają uruchamianie się automotywacji. Obserwacje badawcze wykazały, że największy wpływ na motywację do pracy mają trzy płaszczyzny: kompetencje, autonomia i istotność zadania. Współistnienie ich przekłada się na tzw. poczucie sensu – przekonanie, że nasze zdania mają wyższy cel.

Get ready:

  1. Przeanalizuj Twoją aktualną strukturę firmy i sprawdź, ilu specjalistów podlega każdemu z menedżerów. Jeśli ta liczba przekracza 7-8 osób w zespole, spróbuj wyznaczyć dodatkowych wewnętrznych team leaderów, którzy będą dbać o swoje mikro-drużyny. Motywować ich, wspierać, wyznaczać im zadania i cele, a także rozwiązywać ich problemy.

  2. Przy wykorzystaniu m.in. technologii marketing automation czy business intelligence stwórz dashboardy analityczne, łatwo dostępne i zrozumiałe dla Twoich pracowników, które w czasie rzeczywistym pokażą członkom zespołu bieżącą realizację celów - ich indywidualne i drużynowe wyniki. Szczególnie jeśli te są bezpośrednio powiązane z ich wynagrodzeniami. Rzetelne i szczere dane wzmocnią w pracownikach poczucie sprawczości i poprawią motywację. Takie dashboardy warto zintegrować np. z platformą HR czy L&D, aby wszystkie kluczowe informacje były dostępne w jednym miejscu. Wiele z nich np. Carrotspot ma takie funkcjonalności wbudowane w swoją strukturę na stałe.

  3. W planowaniu kolejnych działań firmy wykorzystaj OKR-y, z których korzysta m.in. firma Google. W skrócie: przydzielaj konkretne, mierzalne i policzalne cele do zrealizowania poszczególnym jednostkom w firmie - działom, zespołom czy nawet pojedynczym specjalistom. Nie dość, że ci poczują na swoich barkach realną odpowiedzialność za zlecony projekt, to jeszcze będą mogli na bieżąco obserwować i odnotowywać postępy. Do metody OKR wrócimy za chwilę, a przy okazji polecamy książkę Johna Doerra na ten temat.

Wyznaczaj konkretne cele, ale nie podążaj za nimi ślepo

Aby wyruszyć w podróż, trzeba ustalić cel. Droga do finału wydaje się wtedy znacznie przyjemniejsza, a i trasa mija o wiele szybciej – bez namnażających się, czerwonych świateł. Precyzyjnie i rozsądnie wyznaczone, przemyślane cele są świetnym źródłem motywacji dla pracowników. I przeciwnie: brak konkretnych targetów negatywnie wpływa na ich motywację.

Wykorzystuj metody wyznaczania mniejszych celów dla poszczególnych specjalistów. Do wykorzystania masz rozwiązania “oldschoolowe”:

  • OKR (ang. Objective Key Results),

  • S.M.A.R.T. (ang. Specific, Measurable, Achievable, Relevant, Time-bound),

oraz te bardziej “zwinne”, zaczerpnięte z metodologii “agile” - formułowanie Wizji, Celu Sprintu (Sprint Goal) i Celu Wydania (Release Goal). Świetnie sprawdzi się w tym kontekście autorska metodologia Carrotspot Agile Assessment Model - dotycząca gorącego tematu ocen pracowniczych.

Możesz mieć pewność, że Twoi ludzie będą wiedzieć, co, dlaczego i kiedy zrobić, a do tego będą rozumieć, jaki wpływ mają efekty ich pracy na cele całej organizacji. Poczucie sprawczości to motywacyjny game-changer - bez wątpienia. Nie zapominaj przy tym o jakościowej komunikacji wewnętrznej - niezakłóconym przepływie informacji góra-dół, spotkaniach kaskadowych, braku luk komunikacyjnych.

Get ready:

  1. Ustalasz cele kwartalne lub roczne dla Twojego zespołu albo całej firmy? Zaplanuj już teraz w swoim kalendarzu spotkania statusowe w krótszych odstępach czasu (np. co miesiąc), aby analizować postawione wcześniej cele i sprawdzać, o ile w tym czasie zmieniła się sytuacja wewnętrzna w firmie (np. szereg odejść z pracy) lub czynniki zewnętrzne (np. Twoja największa konkurencja ogłosiła upadek). Aktualizuj postawione wcześniej cele i dopasuj je do bieżącej sytuacji.

Pamiętaj o feedbacku, uznaniu i (niewymuszonych) gestach

„Brak kary jest nagrodą” – to zdanie należy wrzucić na dno szuflady, zaraz obok Nokii 7210. Dziś pracownik oczekuje rzetelnego feedbacku i docenienia. Brak pozytywnej informacji zwrotnej od przełożonego jest jednym z częstszych powodów spadku motywacji, zniechęcenia i w efekcie odejścia z pracy. 

Dobrze zrealizowany feedback (lub szerzej - feedforward) motywuje i inspiruje ludzi do rozwoju, zaangażowania w nowe projekty oraz realizacji kolejnych celów. Konstruktywna krytyka lub pochwała w wymiarze 360 stopni w regularnych odstępach czasu (wymieniana między współpracownikami i menedżerami we wszystkich kierunkach) pozytywnie wpływa na wzrost całego przedsiębiorstwa, a także motywację wśród zatrudnionych. Podkreślmy tu słowo “regularnych”.

W oczekiwaniu na FeedbackRecepta? Jedną z nią nich jest metoda proponowana przez duet Buckingham & Godall, czyli zwracanie uwagi pracownikom właśnie wtedy, kiedy robią coś świetnie i podkreślenie tego w momencie, w którym są w stanie FLOW. To pomoże danej osobie uświadomić sobie, co robi dobrze, co naprawdę u niej działa. Może to przenieść dalej i powtarzać, dążąc do doskonalenia swoich kompetencji. Liczba możliwych sposobów zrobienia czegoś źle jest nieskończona. Ilość właściwych metod działania, uwzględniających naturalne uwarunkowania danej osoby, nie jest tak liczna.

Get ready:

  1. Zaplanuj w kalendarzu rozmowy z pracownikami, którym przekażesz swój feedback i przyjmiesz od nich ich uwagi. Inspiruj swoich ludzi “w górę” oraz “w dół”.

  2. Zostań liderem technologii w tym zakresie w Twojej firmie: przetestuj i dobierz odpowiednie narzędzia do gromadzenia oraz analizowania feedbacku, a następnie przygotuj instrukcje, maksymalnie proste procesy i white papery z instrukcją, jak z nich skorzystać.

Uprawiaj zarządzanie przez… zaufanie!

Regularne pozyskiwanie i przekazywanie feedbacku z wnętrza organizacji buduje relacje między pracownikami i przełożonymi. A relacje tworzą zaufanie. Pracownicy na odpowiednim, zaawansowanym etapie rozwoju, którym ufa ich szef, przez co zapewnia im wyższy poziom autonomii, są o wiele szczęśliwsi, bardziej zmotywowani do działania. Szczególnie w porównaniu do osób, grzęznących w oderwanych od rzeczywistości procesach i standardach. Nie warto jednak oszukiwać i stosować metod trust-washingu, a realnie zaufać swoim ludziom. W przeciwnym razie zarówno pracownicy, jak i ostateczni klienci od razu wyczują blef.

Get ready:

  1. W postpandemicznej rzeczywistości standardem w wielu branżach staje się praca zdalna lub hybrydowa. A jak jest u Ciebie? Sprawdź, jak wiele czynności Twój zespół może wykonać w wymiarze remote. Zresearchuj kwestię elastycznego czasu pracy - czy Twoja organizacja może sobie na to pozwolić?

  2. Praca domowa z pkt. 1 odrobiona? Zatem poszukaj narzędzi HR, które pomogą Ci zarządzać tą nową rzeczywistością w duchu flexi i remote.

  3. Ustal metryki i zaplanuj milestone’y, podczas których zweryfikujesz, jakie efekty przyniosły wprowadzone zmiany. Pomogą w tym m.in. ankiety online czy pogłębione wywiady 1:1. Poszukaj odpowiedzi m.in. na takie pytania:

    Czy zmniejszyła się retencja pracowników?

    Jak zmieniła się rentowność realizowanych projektów?

    Czy Twoi pracownicy lubią dla Ciebie pracować?

    Jaki jest poziom motywacji Twojego zespołu?

Analizuj, przewiduj i działaj!

Jak podjąć decyzję o zainwestowaniu w nowy benefit bądź utrzymaniu już istniejącego? Możemy odwołać się do własnej intuicji, doświadczenia, opinii ekspertów bądź „mądrości z LinkedIna” J Możemy też postawić na działania na podstawie faktów Oznacza to wyznaczenie zobiektywizowanych liczbowych wskaźników efektywności i skuteczności procesów motywacyjnych, np. liczba pracowników faktycznie korzystających z danego benefitu lub analiza wpływu danego benefitu na postawy Twoich pracowników np. na satysfakcję

Aby móc korzystać z dobrodziejstw płynących z faktów, trzeba wykształcić sobie umiejętność krytycznego myślenia i krytycznej oceny. Powinno to być naszym podstawowym menedżerskim nawykiem. Dzięki temu jesteśmy w stanie poszukiwać coraz lepszych metod i rozwiązań, działać zwinnie, eliminować błędy.  

Metoda polegająca na obserwacji, eksperymentowaniu i konfrontowaniu naszych przekonań z faktami jest najlepszym narzędziem, jakie obecnie mamy, by dowiedzieć się, które działania są skuteczne, a które nie (Levant i in., 2006).

Jak wdrożyć evidence based HR do swojej menedżerskiej codzienności? Oto TO DO LIST, która z pewnością ułatwi zadanie:

  1. Zadawanie właściwych pytań, gdyż problem trzeba przełożyć na konkretne zadanie do rozwiązania.

  2. Poszukiwanie i ocenianie dowodów: (krytyczna ocena wiarygodności i przydatności dowodów).

  3. Scalanie, zestawianie, porównywanie danych z narzędzi analitycznych – zarówno tych twardych (fluktuacja, absencja, koszty rekrutacji), jak i miękkich np. (postawy pracowników, poziom zaangażowania, znajomość EVP itp.).

  4. Ewaluacja i myślenie długofalowe. Nie zawsze bowiem krótkotrwały wzrost efektywności przekłada się na długofalowe zyski.

Zarządzanie oparte na dowodachModel zarządzania opartego na dowodach. Cztery źródła dowodów i sześć kroków ich krytycznej oceny według Barends, Rouseeau i Briner (2014). 

Na koniec pamiętaj, aby w kontekście motywowania pracowników unikać ślepego benchmarkowania się i krótkotrwałych efektów wow, np. „motywacji okolicznościowej”. Przed nami świąteczny czas, który często jest nadużywany w kontekście różnych gestów – z pewnością zrobię one „dobre publicity” na wspomnianym LinkedIn, ale nie zadbają o systemowość, na której powinno nam najbardziej zależeć.

Arkadiusz Kamiński
Arkadiusz Kamiński
HR Service & Carrotspot LAB Lead
Psycholog społeczny. Ekspert ds. budowania strategii zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji, certyfikowany asesor (AC/DC) oraz HRBP. Wieloletni manager i dyrektor odpowiadający za procesy personalnie i cykl życia pracownika w organizacji. Od ponad 10 lat badacz organizacji i postaw pracowników. Realizował wiele badań i analiz z zakresu psychologii zachowań konsumenckich. Zwolennik doktryny Evidence Based oraz wykorzystywania narzędzi psychometrycznych w HR. Obszar jego zainteresowań zawodowych skoncentrowany jest na nowych technologiach i ich zastosowaniu w funkcjonowaniu organizacji. Prowadzi projekty wykorzystujące People Analytics oraz duże zbiory danych Big Data w procesie Business Intelligence (BI). W Carrotspot Lab odpowiada za projekty badawcze, analizy i projektowanie rozwiązań wspierających biznes.