Ocena pracowników i jej rola w zarządzaniu zasobami ludzkimi

Oceny okresowe stanowią kluczowy element strategii zarządzania zasobami ludzkimi, pełniąc istotną rolę w kształtowaniu skutecznych zespołów. W trakcie tego procesu nie tylko oceniamy wyniki pracowników, ale również identyfikujemy ich potencjał i dostarczamy narzędzi do rozwoju zawodowego. Narzędzia IT odgrywają kluczową rolę w transformacji procesów biznesowych, w tym również w obszarze ocen okresowych pracowników. Wykorzystanie nowoczesnych narzędzi informatycznych może znacznie usprawnić ten proces, przynosząc korzyści zarówno dla pracowników, jak i pracodawców. W tym artykule zgłębimy istotę ocen okresowych, ich wpływ na motywację pracowników oraz korzyści, jakie płyną dla zarówno pracownika, jak i organizacji.

Na temat oceniania pracowników można pisać i mówić naprawdę wiele. W trakcie tych rozważań warto zwrócić uwagę nie tylko na wielopoziomowe zdefiniowanie przytoczonego pojęcia, czy zapoznanie się z zasadami projektowania systemu ocen i ustalania kryteriów. Trzeba też skupić się na wyodrębnieniu płynących z tego profitów. Tym bardziej że korzyści z efektów przeprowadzenia okresowej oceny pracowniczej mają obustronny charakter, dlatego czerpie z nich zatrudniony, ale i przełożony. Wystarczy, że wyciągną oni wnioski z otrzymanych wyników, wcześniej trafnie je analizując!

W czym tkwi istota oceniania pracowników?

Regularna (kwartalna, półroczna lub roczna) ocena przydatności zawodowej pracowników na konkretnym stanowisku, która może przyjmować formę: symulacji, porównań, badań ankietowych, wywiadów, rozmów, rankingów, czy testów kompetencyjnych, musi stać się fundamentem zarządzania zasobami ludzkimi we współczesnych przedsiębiorstwach, dążących do zatrudniania wysoko wykwalifikowanych osób, dysponujących imponującym potencjałem rozwojowym. Najważniejszym rezultatem sprawiedliwego procesu oceniania członków zespołu, zrealizowanego z wykorzystaniem najlepszych w danym przypadku technik, jest zebranie informacji. Przy odpowiedniej organizacji takiego przedsięwzięcia, zwiększa się wiarygodność otrzymanych wyników, a badanie można określić mianem sprawdzonego i rzetelnego źródła wiedzy.

Dostarczone tą drogą wskazówki okazują się istotne nie tylko dla pracownika, ale również dla pracodawcy. Zarówno jedna, jak i druga strona powinna na ich podstawie kształtować aktywność w danej organizacji, aby przyczyniać się do odniesienia wspólnego sukcesu biznesowego. Zatem informacja stanowi tu obopólną wartość dodaną, którą każdy dostrzega z własnej perspektywy i pojmuje na swój sposób.

Co zyskują pracownicy poddawani okresowej ocenie?

Ewaluacyjny charakter oceny pracowniczej sprawia, że po jej zakończeniu uczestnicy powinni zawsze otrzymać od przełożonego feedback z przynajmniej krótkim, lecz treściwym podsumowaniem. Jednocześnie będzie to więc element uzdrawiający wewnętrzną komunikację w firmie. Dzięki temu poszczególni członkowie zespołu mogą dowiedzieć się, jakie są ich słabe i mocne strony, aby w kolejnym etapie współpracy zwiększyć efektywność i ulepszyć jakość realizowanych zadań, za sprawą udoskonalania obszarów wymagających poprawy oraz świadomego wykorzystania swoich atutów.

Takie ukierunkowanie działań jest niezwykle pomocne, ponieważ pomaga pracownikowi zidentyfikować cele zawodowe oraz określić spersonalizowany plan rozwoju kariery w aktualnym miejscu pracy. Powstaje więc przestrzeń do poszerzania horyzontów. Dodatkowo organizacja okresowych ocen pracowniczych sprawia, że zatrudnieni czują się docenieni, zauważeni oraz zmotywowani, w wielu przypadkach wzrasta też ich pewność siebie, co prowadzi do chęci angażowania się w ambitne i wymagające projekty. Ponadto uzyskanie przez daną osobę satysfakcjonującej noty zwiększa szanse na uzyskanie gratyfikacji finansowej – jednorazowej premii lub podwyżki dotychczasowego wynagrodzenia.

Jakie korzyści przynosi ocena pracownicza? Punkt widzenia pracodawcy

Oceniając u każdego z podwładnych terminowość, samodzielność w realizacji obowiązków, czy organizację pracy własnej, można naprawdę wiele dowiedzieć się o zespole i możliwościach jego członków. Kontrolując, czy zatrudnieni dobrze wywiązują się ze swoich obowiązków, dokonuje się analizy osiągnięć i postępów poszczególnych przedstawicieli załogi oraz weryfikuje ich umiejętności miękkie i twarde. Ocena potencjału pracowników pozwala zatrzymać w organizacji najbardziej wartościowe osobowy, względem których ma się poważne plany na przyszłość. To także szansa na rozwiązanie potencjalnych problemów, ale też wykrycie oraz wyrównanie ewentualnych luk kompetencyjnych pomiędzy zatrudnionymi na tych samych stanowiskach, poprzez zaproszenie do udziału w szkoleniach i innych wydarzeniach edukacyjnych. Jednocześnie zyskuje się też okazję do zaobserwowania, jak różne osoby reagują na konstruktywną krytykę i co z nią później robią. Bardzo często okresowa ocena pracownicza staje się pretekstem do dokonywania zmian kadrowych – zwolnień, czy awansów.

To wszystko jednoznacznie pokazuje, że każdy, komu zależy na doskonaleniu sprawności organizacyjnej firmy, powinien pamiętać o tym, jakie są korzyści wynikające z kompleksowego i regularnego oceniania podwładnych.

Arkadiusz Kamiński
Arkadiusz Kamiński
HR Digital Transformations Director
Psycholog społeczny. Ekspert ds. budowania strategii zarządzania zasobami ludzkimi w organizacji, certyfikowany asesor (AC/DC) oraz HRBP. Wieloletni manager i dyrektor odpowiadający za procesy personalnie i cykl życia pracownika w organizacji. Od ponad 15 lat badacz organizacji i postaw pracowników, badacz UX. Realizował wiele badań i analiz z zakresu psychologii zachowań konsumenckich. Zwolennik doktryny Evidence Based oraz wykorzystywania narzędzi psychometrycznych w HR. Wykładowca SWPS (HR oparty na danych, Analityka HR), obszar jego zainteresowań zawodowych skoncentrowany jest na nowych technologiach i ich zastosowaniu w funkcjonowaniu organizacji. Prowadzi projekty wykorzystujące People Analytics oraz duże zbiory danych Big Data w procesie Business Intelligence (BI). W Carrotspot Lab odpowiada za projekty badawcze, analizy i projektowanie rozwiązań wspierających biznes.